Maszyny górnicze są wykorzystywane w coraz szerszym zakresie. Przekłada się to nie tylko na zwiększenie wydajności i wydobycia, ale również na poprawę warunków bezpieczeństwa pracy. Kopalnie odkrywkowe są w pełni zmechanizowane, a w kopalniach podziemnych stosuje się zmechanizowane maszyny i urządzenia.
Maszyny górnicze – podział ze względu na funkcje
Maszyny górnicze ze względu na zastosowanie dzieli się na urządzenia służące do:
ładowania: ładowarki zgarniakowe, ładowarki chwytakowe, ładowarki przodkowe, szpongo-ładowarki, maszyny urabiające;
wiercenia: wiertarki obrotowe, pneumatyczne, elektryczne i hydrauliczne, wiertarki o napędzie hydraulicznym i pneumatycznym, wiertnice, wozy wiertnicze;
odwadniania: pompy głównego i oddziałowego odwadniania, pompy wysokiego ciśnienia;
profilaktyki przeciwpożarowej.
Maszynowe systemy górnicze
W pełni zmechanizowanych kopalniach podziemnych znajdują się maszyny przesuwne lub kroczące do urabiania, ładowania, odstawy i obudowy. Maszyny wykorzystywane przy wyrobiskach przygotowawczych najczęściej są samojezdne lub przesuwane. Są odpowiednio dostosowane do pracy przy przesuwających się czole przodku. Do transportu pionowego i poziomego służą stacjonarne maszyny wyciągowego, które przemieszczają naczynia wydobywcze z urobkiem wzdłuż szybu przy pomocy lin. Dodatkowo na podszybiu i nadszybiu znajdują się urządzenia zabezpieczające oraz sygnalizacja maszyn wyciągowych. Stacjonarne maszyny służące do sortowania, wzbogacania i odwadniania umiejscowione są na powierzchni w zakładzie przeróbczym. Woda znajdująca się w podziemnych wyrobiskach jest odwadniana przy pomocy specjalnych pomp. Do maszyn górniczych zaliczają się także wentylatory, zarówno te znajdujące się przy szybach wentylacyjnych, jak i te używane pod ziemią w wyrobiskach, oraz wszystkie maszyny, które służą do zasilania kopalni i podsadzania wyrobisk.
Eksploatacja i utrzymanie w ruchu maszyn górniczych
Zasady eksploatacji są opracowywane dla pojedynczych urządzeń lub grup maszyn na podstawie badań. Obejmują one ekonomikę użytkowania i obsługi, opis, modelowanie i udoskonalanie systemów eksploatacji, zapewnienie sprawnego utrzymania ruchu, strategię odbudowy i przebudowy systemów eksploatacji oraz przewidywanie trwałości i niezawodności maszyn. W celu utrzymania maszyn górniczych w ruchu konieczne jest przeprowadzanie przeglądów technicznych, napraw i remontów. Na okresowe przeglądy składa się diagnostyka oraz prace konserwacyjne, np. czyszczenie lub smarowanie poszczególnych elementów. Stan techniczny maszyn górniczych powinien być sprawdzany zarówno przed rozpoczęciem eksploatacji, jak i po zakończeniu pracy